Si lind nje marke, si afirmohet nje mode

“Si lind nje marke, si afirmohet nje mode” HYRJE Kompleksiteti dhe joshja qe karakterizojne fenomenin “mode” kane bere te mundur studimin e saj nga pikepamje te ndryshme. Moda eshte e lidhur ngushte me sjelljet dhe shijet e njerezve, te konsideruar te veçante por edhe si pjesemarres te nje komuniteti. Nderkaq, ajo merr, veçori te ndryshme dhe ndjek dinamika te veçanta sipas kontekstit social ne te cilen zhvillohet, duke gjeneruar nje tip influence te ndryshme nga here ne here. Nje prospektive e pare qe mund te konsiderohej e vlefshme per te analizuar argumentin eshte ajo e Sociologjise, disipline e cila synon te vere ne pah mekanizma dhe zhvillime sociale qe lejojne rrenjosjen dhe perhapjen e modave te ndryshme. Kontributi i Simmel, per shembull, inkuadrohet ne fillin qe kerkon ngulmueshem qenderzimin e proçesit si “diferencimet sociale” (qe zbret ne sjellje dalluese, imitim- rrenjosje, diferencim), ose “diferencimi klasor” (ne mode vihet re perkimi i nje nevoje bashkohore te diferencimit individual dhe te njellojshmerise sociale qe supozon nje levizje midis klasave). Behet fjale per te ashtequajturen “trickle-down theory 1 ; hipoteza eshte se evolimi i modes ndodh duke ndjekur nje rruge nga lart per poshte ne shtresa sociale, mbi bazen e dy principeve : imitimin dhe diferencimin 2 . Sipas autorit 3 dy momentet themelore ne te cilen eshte e mundur te sintetizohen zhvillimet e modes jane: • Nevoja e kohezionit, ne mungese te se ciles nuk ka mode; • Diferencimi i shtresave inferiore, qe i drejtohet klasave me te ngritura me deshiren per ti arritur. 1 Teoria del “Gocciolamento verso il basso” 2 Georg Rimmel, La moda, 1985 Editori Riuniti 3 Georg Rimmel, La moda, 1985 Editori Riuniti, fq 19